«Για κάθε ασθένεια ο θεός έσπειρε το φυτό που τη θεραπεύει» Παράκελσος
Οι νεφροί και το ουροποιητικό σύστημα συχνά αντικατοπτρίζουν την κατάσταση της υγείας ενός ατόμου. Οι νεφροί ασχολούνται κυρίως με την διατήρηση ενός σταθερού και υγιούς εσωτερικού περιβάλλοντος μέσα στο σώμα. Είναι τα κατ’ εξοχήν όργανα της ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗΣ (ρύθμισης της θερμοκρασίας, του pH, της οξεοβασικής ισορροπίας, των παλμών της καρδιάς, της λειτουργίας των ενδοκρινών αδένων).
Η σημαντικότερη λειτουργία τους είναι η ρύθμιση του νερού που περιέχεται μέσα στο σώμα.
Για την εναρμόνιση των βασικών λειτουργιών του νεφρού, μπορούμε να δούμε τη σχέση των νεφρών με το σώμα σαν ολότητες μέσα σε μεγαλύτερες ολότητες, όπως τον ρόλο του ατόμου σε μια ομάδα, της ομάδας μέσα σε ένα οικοσύστημα, και τον ρόλο του οικοσυστήματος μέσα στη βιόσφαιρα.
α) Αν και συχνά λέγεται ότι ο ρόλος των νεφρών είναι να αποβάλλουν νερό (ούρα) από τον οργανισμό, στην πραγματικότητα η δουλειά τους είναι και να συγκρατούν νερό, αφού ένα μέρος του νερού που διέρχεται από τα νεφρά απορροφάται και πάλι, ενώ το υπόλοιπο (μέσον διάλυσης των αποβλήτων), διοχετεύεται τελικά στην ουροδόχο κύστη (Ο.Κ.).
β) Οι νεφροί ρυθμίζουν επίσης τη σχετική ισορροπία των αλάτων μέσα στο σώμα αποβάλλοντας τις περιττές ποσότητες.
γ) Μια άλλη σημαντική λειτουργία τους είναι ο ρόλος που παίζουν στη διατήρηση της ισορροπίας οξέων-αλκαλίων του αίματος, (οξεοβασική ισορροπία).
δ) Ευθύνονται επίσης για τον διαχωρισμό των αποβλήτων από τις χρήσιμες ουσίες, όπου σ’ αυτή τη λειτουργία οφείλεται εν μέρει η πολυπλοκότητα των νεφρών.
ε) Οι νεφροί συμμετέχουν επίσης στην παραγωγή της ρενίνης, μιας ορμόνης που εμπλέκεται στη ρύθμιση της πίεσης του αίματος.
Βοτανική προσέγγιση ουροποιητικού
Αφού οι νεφροί παίζουν τόσο σπουδαίο ρόλο, δεν είναι παράξενο το γεγονός ότι στη φύση αφθονούν τα βότανα που βοηθούν στη λειτουργία τους. Ο Παράκελσος είπε: «Για κάθε ασθένεια ο θεός έσπειρε το φυτό που τη θεραπεύει».
Σε ολιστικό επίπεδο ο ρόλος των νεφρών είναι η σωστή απομάκρυνση αποβλήτων και τοξινών, που επηρεάζει τη σωστή λειτουργία μέρους του οργανισμού.
Ο ρόλος αυτός γίνεται ακόμη πιο σημαντικός λόγω της χημικής επιβάρυνσης: α) από βλαβερές ουσίες, β) του τρόπου διαβίωσης και γ) μολυσμένου περιβάλλοντος.
Τα βότανα μπορεί να βοηθήσουν εκτός από τα ουρολογικά προβλήματα μέσα στα πλαίσια μιας αγωγής που καλύπτει ολόκληρο τον οργανισμό, και τον μηχανισμό καθαρισμού του σώματος (αποτοξίνωση), γενικότερα.
Ο κατάλογος των διουρητικών είναι τεράστιος, π.χ. αγριάδα, αχίλλεια, γένια καλαμποκιού, μαϊντανός, αγριμόνιο, σπόροι σέλινου, ιππουρίδα (πολυκόμπι) κ.α., τα περισσότερα των οποίων αυτοφύονται σε υγρά μέρη εξ ου και η επίδρασή τους στο ουροποιητικό.
Ως Διουρητικά
Είναι τα βότανα που αυξάνουν την αποβολή και ροή των ούρων επιδρώντας στα νεφρά και την ουροδόχο κύστη:
α) Φύλλα ταραξάκου πικραλίδας (άγριο ραδίκι). Περιέχει Κ (κάλιο) που συχνά αποβάλλεται με τα συνθετικά διουρητικά (φάρμακα). Επίσης το ταραξάκο είναι τονωτικό του ήπατος.
β) Γκάλιο (έχει και εξομαλυντικές ιδιότητες).
Αντισηπτικά του Ουροποιητικού συστήματος (σε λοίμωξη)
Η αντισηπτική δράση μερικών διουρητικών βοτάνων οφείλεται στα πτητικά έλαια ή τα γλυκοσίδια που περιέχουν. Τυπικά παραδείγματα είναι ο Αρκτοστάφυλος, η αγριάδα, η Αχιλλέα και οι σπόροι του σέλινου. Συνήθως οι νεφροί και η ουροδόχος κύστη επιτυγχάνουν από μόνα τους τον καθαρισμό τους, μέσα από τη φυσιολογική ποσότητα ούρων που διέρχονται από αυτά. Τα βοτανα που προαναφέραμε μπορούν να βοηθήσουν αυτή τη φυσική διαδικασία όταν υπάρχει κάποια επίμονη λοίμωξη.
Μαλακτικά του Ουροποιητικού Συστήματος
Είναι βότανα που ανακουφίζουν τις ουρικές μεμβράνες αν έχουν ερεθιστεί από κάποια λοίμωξη ή από τριβή που προκαλείται από νεφρόλιθους. Τέτοια βότανα είναι τα γένια του καλαμποκιού, η αγριάδα και τα φύλλα της αλθαίας. Προσφέρουν μια μαλακτική δράση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με άλλα βότανα του ουροποιητικού συστήματος.
Στυπτικά
Τα στυπτικά σταματούν την αιμορραγία στα όργανα του ουροποιητικού συστήματος και βοηθούν επίσης σε επούλωση των τραυμάτων. Τα καλύτερα ουρικά στυπτικά είναι η καλέντουλα, το εκουϊζέτο (πολυκόμπι) και το πλαντάγκο (πεντάνευρο). Βέβαια η εμφάνιση αίματος στα ούρα είναι ένα σύμπτωμα που απαιτεί διάγνωση και αγωγή από ειδικό γιατρό.
Αντιλιθικά – νεφρόλιθοι
Μια άλλη σημαντική ιδιότητα που έχουν ορισμένα διουρητικά είναι ότι προλαμβάνουν τον σχηματισμό ή βοηθούν στην απομάκρυνση λίθων και άμμου από το ουροποιητικό σύστημα. Οι λίθοι ή η άμμος μπορεί να αποτελούνται από άλατα ασβεστίου του οξαλικού οξέως, από ουρικό οξύ, από φωσφορικά άλατα, ή από ένα συνδυασμό τους με το αμινοξύ κυστίνη. Φήμη αποτελεσματικών αντιλιθικών έχουν τα βότανα Ευπατόριο πορφυρό, παριετάρια (περδικάκι) και σκορπίδι (φτερουγάκι). Επίσης συνιστάται η καθημερινή λήψη 3 λίτρων νερού (με χαμηλή περιεκτικότητα σε άλατα) και κατάλληλο διαιτολόγιο με περιορισμένα οξέα και να αποφεύγονται εντελώς οι τροφές που περιέχουν οξαλικό οξύ, όπως το σπανάκι και το ρήο. Αν ο ασθενής ιδρώνει πολύ πρέπει να αναπληρώνει το νερό που χάνει με την εφίδρωση.
Πρακτικές συνταγές από την λαϊκή ιατρική αναφέρουν ότι βοήθεια μπορούν να προσφέρουν: Αφέψημα από φρέσκα αμπελόφυλλα (60 γραμ. σε μισό λίτρο νερό, 3 φλιτζάνια την ημέρα). Αφέψημα πικραλίδας (αγριοράδικο, 1 κουταλιά της σούπας σε μισό λίτρο νερό με λίγο χυμό λεμονιού). Κατανάλωση καρπουζιού.
Πρότυπα παθήσεων του ουροποιητικού συστήματος
Το ουροποιητικό σύστημα (οι νεφροί και η ουροδόχος κύστη), πάσχουν από μια σειρά προβλημάτων που αντικατοπτρίζουν τα προβλήματα που αναπτύσσονται γενικότερα στον οργανισμό. Είναι προτιμότερο να βλέπουμε τις ουρικές παθήσεις σαν εκδηλώσεις προβλημάτων του οργανισμού, όπως άλλωστε πρέπει να αντιμετωπίζονται όλες οι ειδικές παθήσεις.
Λοιμώξεις
Το ουροποιητικό σύστημα μπορεί να εμφανίσει διάφορες λοιμώξεις όταν η άμυνα του οργανισμού δεν λειτουργεί σωστά. Η χαμηλή αντίσταση μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες: α) ανεπαρκής διατροφή, β) χρόνια δυσκοιλιότητα, γ) υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, τα οποία διαταράσσουν την εσωτερική οικολογία.
Για διόρθωση διαταραχών από τα αντιβιοτικά και κυρίως για ανανέωση της ευεργετικής βακτηριακής χλωρίδας των εντέρων, συνιστάται η κατανάλωση γιαουρτιού (παραδοσιακού) μαζί με πρόσθετη βιταμίνη C. Κυρίως όμως, θα πρέπει να τρώμε υγιεινές τροφές, να ασκούμαστε αρκετά, να αναπαυόμαστε και να ζούμε σωστά. Σε πιθανές λοιμώξεις του ουροποιητικού, π.χ. α) κυστίτιδα, β) ουρηθρίτιδα, γ) προστατίτιδα κ.λπ., ένας συνδυασμός βοτάνων από τα προαναφερθέντα (αρκτοστάφυλλος, αγριάδα, Αχιλλέα, εχινάκεα), θα μπορούσε να βοηθήσει και να υποστηρίξει την αγωγή της θεραπείας τους.
Παράδειγμα συνταγής: Για κυστίτιδα: Αρκτοστάφυλλος, αγριάδα Αχιλλέα, σε ίσα μέρη, σε ρόφημα που πίνεται ζεστό κάθε 2 ώρες για όσο η κυστίτιδα βρίσκεται σε οξύ στάδιο, και κατόπιν 3 φορές την ημέρα μέχρι την αποθεραπεία της.
Προβλήματα των νεφρών
Τα βότανα έχουν πολλά να προσφέρουν στην αγωγή των προβλημάτων των νεφρών, είτε είναι σοβαρά είτε όχι. Ως τόσο αυτό το όργανο είναι τόσο θεμελιώδες για την υγεία και την ζωή, ώστε η αγωγή παθήσεων των νεφρών πρέπει να γίνεται από ειδικούς γιατρούς.
Κατακράτηση ούρων
Όταν οι νεφροί δεν αποβάλλουν αρκετό νερό, ένα μέρος τους συγκεντρώνεται στον οργανισμό και συχνά, λόγω της βαρύτητας, συγκεντρώνεται στα πόδια.
Στις γυναίκες εμφανίζεται πριν τη περίοδο μέχρι την εγκυμοσύνη. Το αίτιο της κατακράτησης συνήθως βρίσκεται στους νεφρούς ή στο κυκλοφορικό σύστημα (καρδιακή ανεπάρκεια).
Συμπληρωματικά και παράλληλα με την ιατρική αγωγή, βότανα που βοηθούν στη απομάκρυνση νερού είναι όλα τα διουρητικά, αλλά τα πιο αποτελεσματικά είναι ο αρκτοστάφυλλος, τα φύλλα ταραξάκου (πικροράδικου) και η Αχιλλέα.
Ακράτεια
Η ακράτεια συνήθως οφείλεται σε απώλεια τόνου του σφικτήρα της ουροδόχου κύστης, ή σε γενική μυϊκή ή νευρική εξασθένηση. Ένα καλό μείγμα βοτάνων μπορεί να περιέχει εκουϊζέτο 2 μέρη, και αγριμόνιο 1 μέρος. Το ρόφημα πρέπει να πίνεται 3 φορές την ημέρα.
Έμμεση συμμετοχή των νεφρών σε μερικές παθολογίες
Αλλεργική ρινίτιδα (πυρετός εκ χόρτου). Όργανα του σώματος που συμμετέχουν: νεφροί, σπλήνας.
Γενικά συμπτώματα: Φτάρνισμα, φαγούρα στη μύτη, κόκκινα μάτια. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που παρουσιάζουν αλλεργική ρινίτιδα είναι αλλεργικοί στη γύρη.
Συνιστάται: Πλήρης καθαρισμός αναρρόφηση από την μύτη κρύου αλατισμένου νερού ή ορού φυσιομέρ. Συνιστάται κατανάλωση αντικαταρροϊκών τροφών: σκόρδα, πράσα, κρεμμύδια, νεροκάρδαμο.
Αναιμία (ανεπαρκής αιμοσφαιρίνη στο αίμα). Όργανα του σώματος που συμμετέχουν: Μυελός των οστών και σπλήνας, (αιμοποιητικά) και νεφροί (ερυθροποιητίνη).
Γενικά συμπτώματα: Χαμηλή ενεργητικότητα, χλομάδες, ληθαργικότητα.
Συνιστάται: Η κατανάλωση πράσινων λαχανικών (χλωροφύλλη) που μετατρέπεται άμεσα σε αιμοσφαιρίνη. Χυμός από: καρότο, παντζάρι, σέλινο.
Παθολογίες σε άμεση σχέση με νεφρούς
Ανικανότητα: Όργανα του σώματος που συμμετέχουν στην ανικανότητα είναι οι νεφροί και η πύελος.
Συναισθήματα = φόβος και ανησυχία: Θεραπευτική δίαιτα: σέλινο, κολοκυθόσπορο, καρύδια και στρείδια.
Αυτιών πόνος
Γενικά συμπτώματα: Φαγούρα και ενόχληση στον λοβό του αυτιού.
Συνιστάται ο καθαρισμός με ειδικό διάλυμα.
Ενοχλήσεις πυέλου λεκάνης
Όργανα σώματος: Νεφροί και παχύ έντερο.
Συναισθήματα: Φόβος και υπερένταση.
Γενικά συμπτώματα: Κακή κυκλοφορία, κρύα πόδια, ιδρωμένα πέλματα και κράμπες (κνήμες).
Ενοχλήματα: Προβλήματα ωοθήκης, δυσμηνόρροιας, μήτρας στη γυναίκα και προστάτη στον άνδρα.
Ως μέτρο θεραπείας συνιστάται να κάνετε ένα κρύο μπάνιο Sitz επί 3 λεπτά. Γεμίζετε την μπανιέρα με κρύο νερό κάθεστε μέσα στο νερό που φθάνει μέχρι τον ομφαλό σας για 3 λεπτά, τα πόδια κρέμονται στα πλαϊνά. Τριφτείτε καλά με πετσέτα , φορέστε ζεστά και πηγαίνετε στο κρεβάτι.
Σημείωση: Σε κάθε περίπτωση χρήσης βοτάνων, ο ασθενής θα πρέπει να ενημερώνεται για τυχόν παρενέγειες καθώς επίσης να ενημερώνει και να συμβουλεύεται τον προσωπικό του γιατρό.
-του Νικόλαου Σαμαρίδη ND, Φυσικοπαθητικός, Βοτανολόγος Α.Π.Θ., nsamaridis@in.gr, τηλ. 210 8847840 Κιν. 6944 899 999
